Bir Annenin Gözünden "Etkileşimli Kitap Okuma"

(Oğlumun yeni kitapları-Babası ile kitapçıları gezmeye bayılıyor. Onları sabah kitapçıya bırak akşam al. Ne sıkılırlar ne de yorulurlar. Bu kitaplarda son kitapçı gezmesinden...)

Okul öncesi dönemdeki çocukların dil gelişimini ve erken okuryazarlık becerilerinin gelişimini desteklemek için yetişkin ve çocuk arasında aktif etkileşime dayalı, birlikte kitap okuma etkinliğine “Etkileşimli Kitap Okuma” adı verilmektedir. Bu kavram, biz anne-babaların çocuğumuza kitap okurken sorular sorarak; sanki o, öyküyü anlatan kişi, bizde dinleyiciymişiz gibi rolleri değişme temeline dayanıyor. Sorular sorarken çocuğumuzun yanıtlarını değerlendirip, bazı yerlerde vurgu ve tekrarlar yapmamız gerekiyor. Ardından sadece kitapta anlatılanlarla değil kitapta anlatılanlar yardımıyla konu, olaylar ya da durum "genişletilerek" etkileşimli kitap okuma süreci yaşanıyor.

Oğlumla birlikte Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi İlköğretim Bölümü Okul Öncesi Öğretmenliği Anabilim Dalı’na bağlı Erken Çocukluk Gelişimi ve Eğitimi Birimi’nin “Etkileşimli Kitap Okuma” eğitimine katıldık. Bu eğitim iki hafta üst üste yapılıyor. İlk hafta eğitimde uygulayıcı ve çocuk birlikte kitap okuyorlar ve anne-babalar gözlemci olarak katılıyorlar. Eğitimden sonra anne baba ile bir değerlendirme yapılıyor. İkinci hafta ise anne babalar yine özel olarak seçilmiş bir kitabı birlikte okuyorlar.  Bu sürecin, kitabı olduğu gibi okuma sürecinden çok daha uzun sürdüğünü belirtmek gerekir. Biz 4 yaş için hazırlanmış bir hikâye kitabını yaklaşık 20-25 dakikada okuyabildik. Uygulayıcı kitap okurken nelere dikkat etmeniz gerektiği, kitap seçiminin nasıl yapılması gerektiği ile ilgili bilgiler veriyor.

Bu eğitim sonrasında etkileşimli kitap okurken bir anne olarak nelere dikkat etmem gerektiğini öğrendim. İlk önce 36-72 ay çocuklar için ayına uygun bir kitap seçmek ve kitabı önceden okuyarak, çocukla okumadan önce hazırlanmak gerekiyor. Hazırlık sürecinde öyküde geçen ve çocuğunuzun bilmediğini düşündüğünüz kelime ve kavramlar belirlenmeli, örneğin farklı sayfalarda geçen 5 kelime belirlendi, bunların anlamını çocuk dostu kelimelerle (onların anlayabileceği kelimelerle anlatmak) yazılarak hazırlanabilir.

Öyküyü okumaya başlamadan önce kapak sayfası hakkında konuşun. Bu resimde neler var, bu kitap neyi anlatıyor olabilir, gibi. Daha sonra kitabın adını parmağınızla göstererek okuyun. Bu şekilde okuduğumuzda çocuk yazının bir anlam ifade ettiğini ve bir yönü olduğunu fark ediyormuş.

Hikâyeyi okurken de konuşmayı başlatmak için “Evet” ya da “Hayır” ile cevap verilmeyecek açık uçlu sorular (daha uzun cümleler kurmasını sağlayacak), 5N-1K soruları (ne, nerede, neden, nasıl, ne zaman ve kim), tamamlama soruları (cümleyi yarım bırakarak onun tamamlamasına izin veren), hatırlamayı sağlayan sorular (öyküdeki karakterler ve olaylar hakkında önceki sayfalarda neler olduğuna ilişkin) gibi sorular sorularak sürece çocuğu da dâhil etmek gerekiyor.

Biz bu yöntemle kitap okuyarak çok eğleniyoruz.

Keyifli okumalar dilerim.